مرغ سحر نام تصنیف مشهوری است که نخستین بار با صدای ملوک ضرابی و بعد با صدای قمرالملوک وزیری اجرا شد. شعر تصنیف مرغ سحر را ملک‌الشعرای بهار سرود و آهنگ آن، در دستگاه ماهور، از مرتضی نی‌داوود است. یکی از محبوب‌ترین اجراهای این تصنیف از محمدرضا شجریان است که اغلب به خواست مردم در کنسرت‌های شجریان به گوش می‌رسد. لازم به ذکر است که محمدرضا شجریان، بند دوم این شعر را حذف کرده و نمی‌خواند! این تصنیف بارها توسط هنرمندان مختلف اجرا شده است . یکی از محبوب‌ترین اجراهای این تصنیف از محمدرضا شجریان است که اغلب به خواست مردم مکرر در کنسرت‌های او به گوش می‌رسد. اما این موضوع بسیار روشن است که بهار پس از سرودن این تصنیف بسیار مورد اذیت و آزار دستگاه رضا شاه قرار گرفت و حتی روایتی است که می گویند قمر الملوک وزیری به خاطر خواندن این شعر به صورت بسیار دلنواز کشته شده است که این مطلب بسیار درست به نظر می آید که در سایت ویکی پدیا به آن اصلا اشاره نشده و مطلب به طور کلی سانسور و یا تحریف اساسی پیدا کرده است و حقایق را پنهان کرده است.اما به چه منظور؟... مرغ سحر ناله سرکن، داغ مرا تازه تر کن ز آه شرربار این قفس را بَرشِکَنُ و زیر و زِبَر کن وَز نفسی عرصه ی این خاک توده را پر شرر کن ای خدا، ای فـلک، ای طبیعت، شام تاریک ما را سحر کن نوبهار است، گل به بار است، ابر چشمم، ژاله‌بار است این قفس، چون دلم، تنگ و تار است دست طبیعت گل عمر مرا مچین مرغ بیدل شرح هجران مختصر، مختصر کن عمر حقیقت به سر شد، عهد و وفا بی اثر شد ناله عاشق، ناز معشوق، هر دو دروغ و بی ثمر شد قول و شرافت همگی از میانه شد دیده تر کن! ساغر اغنیا پر می‌ناب، جام ما پر ز خون جگر شد ساقی گلچهره بده آب آتشین، پرده ی دلکش بزن ای یار دلنشین کز غم تو، سینه من، پر شرر شد، پر شرر شد دانلود با صدای قمرالملوک وزیری دانلود با صدای استاد شجریان دانلود با صدای فاضل جمشیدی دیدن در یوتیوب: اجرا ها
از نخستین اجرای این تصنیف کمتر یاد شده. در هفتم تیر 1306، روزنامه ناهید که در زمینه طنز مطالبی را منتشر می‌کرد جشنی به مناسبت آغاز هفتمین سال انتشار خود بر پا کرد و “تصنیف در ماهور” به عنوان “اثر طبع یکی از اساتید سخن” درآن جشن اجرا شد که متن آن را پیوست اولین شماره سال هفتم کردند. محل اجرا هم “باغ آقای سهم الدوله” بود. این تصنیف، بعدها “مرغ سحر” یا “ناله مرغ سحر” نام گرفت و سُراینده آن نیز از پرده ابهام خارج شد و آن را معرفی کردند که ملک‌الشعرای بهار بودسپس این تصنیف با صدای ملوک ضرابی و بعد با صدای قمرالملوک وزیری اجرا شد که بی‌درنگ در دل‌ها نشست. آهنگ این اثر، در دستگاه ماهور، از مرتضی نی‌داوود است.
بلبل پَر بسته ز کنج قفس درآ، نغمه ی آزادی نوع بشر سُرا
ظلم ظالم، جور صیاد آشیانم داده بر باد
شعله فکن در قفس ای آه آتشین
جانب عاشق نِگَه ای تازه گل از این، بیشتر کن
راستی و مهر و محبت فسانه شد
از پی دزدی، وطن و دین بهانه شد
جور مالک، ظلم ارباب، زارع از غم گشته بی تاب
ای دل تنگ ناله سر کن، از مساوات صرف نظر کن
ناله بر آر از قفس ای بلبل حزین
بند دوم این تصنیف، بیشتر سیاسی بوده و فقط در اجراهای قدیمی به گوش می‌رسد.
| Design By : Pichak |
About
